Jihad Alam Melayu

Kawasan Kepulauan Asia Tenggara atau ketika dulu dikenali sebagai Alam Melayu atau Nusantara pernah muncul sebagai kuasa perdagangan di dunia. Tetapi pengaruh itu kian pudar apabila penjajah Eropah mula berpusu-pusu datang ke Alam Melayu, bermula daripada Portugis, Sepanyol, Belanda dan Inggeris. Kedatangan mereka ke Alam Melayu bukan seperti pedagang lain tetapi mereka datang untuk membolot kekayaan di Alam Melayu dan menyebarkan agama Kristian anutan mereka di sini.

Kesultanan Melaka ialah kesultanan pertama yang menjadi mangsa penjajah Eropah kerana Melaka ialah simbol kekayaan Alam Melayu dan simbol kekuatan Islam di Nusantara. Faktor agama menjadi sebab utama penjajah kristian seperti yang disebut oleh Tom Pires pada tahun 1515M antara lain :

"Sebenarnya Mohammad (agama Islam) akan dimusnahkan dan tidak dapat dielakkan dia akan dimusnahkan"

Faktor inilah menyebabkan ramai pihak berpendapat penjajahan di Alam Melayu adalah lanjutan darpada Perang Salib di Asia Barat. Walaupun kegemilangan perdagangan Islam telah terjejas terutama selepas kejatuhan Melaka tetapi ia tidak melumpuhkannya sama sekali malah ia telah memberi semangat kepada kesultanan2 lain untuk melindungi kuasa ekonomi Islam di Alam Melayu. Antara kesultanan yang menonjol dalam menjalankan peranan ini ialah Kesultanan Acheh.

Acheh menjadi penyambung kepada obor kuasa ekonomi Islam selepas kejatuhan Melaka dan Acheh menjadi salah satu kesultanan yang berani mencabar kedudukan Portugis di Melaka sehingga melancarkan jihad sebanyak 7 kali. Satu lagi kesultanan yang terawal menyerang Portugis di Melaka ialah Kesultanan Demak yang menyerang sebanyak dua kali. 

Kesultanan Brunei juga adalah salah satu kerajaan yang mula mencipta nama dalam dunia perdagangan selepas kejatuhan Melaka. Brunei terpaksa menghadapi penjajah Kristian yang lebih lantang dalam menjalankan misi kristianisasi mereka iaitu Sepanyol. Sepanyol mula menjajah Filipina yang merupakan wilayah naungan Kesultanan Brunei pada tahun 1570M. Sepanyol lebih berjaya menjalankan misi kristianisasi mereka apabila seluruh Filipina Utara berjaya dikristiankan.

Malah mereka juga pernah menghantar surat kepada Sultan Brunei supaya menghentikan penghantaran mubaligh untuk menyebarkan agama Islam di kepulauan Sulu. Mereka juga pernah menawan ibu kota Brunei  pada 1580 tetapi dapat bertahan selama 2 tahun sahaja selepas digempur oleh tentera Brunei yang diketuai oleh Pangeran Bendahara Sakam kerana Sepanyol telah bertindak biadap dengan membakar Masjid Jami' Brunei. Sejak itu, Sepanyol tidak pernah berani menyerang Brunei lagi walaupun permusuhan masih tetap ada.

Tanggapan bahawa penjajah berjaya menjajah Alam Melayu dengan mudah adalah satu tanggapan yang salah kerana mereka berjaya melumpuhkan kekuatan Islam di Alam Melayu secara sepenuhnya hanya selepas kejatuhan Kesultanan Johor-Riau pada tahun 1784M. Itu bermakna penjajah Eropah hanya berjaya  melumpuhkan ekonomi Islam setelah berusaha selama lebih daripada 300 tahun. Malah mereka juga tidak mendapatkan kejayaan yang besar dalam penyebaran agama Kristian melainkan beberapa tempat seperti Ambon, Flores dan Filipina Utara. Filipina Selatan pula gagal dikristiankan walaupun Sepanyol telah berusaha selama 400 tahun